Στην περίοδο της εφηβικής ηλικίας οι νέοι καλούνται να πάρουν αποφάσεις καίριας σημασίας για το επαγγελματικό τους μέλλον. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός μπορεί να λειτουργήσει ως μια αξιόπιστη πυξίδα για να ανακαλύψουμε την επαγγελματική μας κατεύθυνση και ταυτότητα, ιδίως αν υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα, σύγχυση, αμφιβολίες ή διλήμματα κατά την λήψη μιας τόσο σημαντικής απόφασης.

Η συμβουλευτική σταδιοδρομίας βοηθά τον υποψήφιο νέο να αποκτήσει αυτογνωσία, να γνωρίσει ποιός είναι, τι θέλει, τι μπορεί και τι επιθυμεί να μάθει, τι του ταιριάζει, να μετρήσει τις δυνάμεις και τις ικανότητές του, λαμβάνοντας υπόψη το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον και γενικότερα να προσδιορίσει τη θέση του στην σύγχρονη αγορά εργασίας.

Η χρησιμότητα του επαγγελματικού προσανατολισμού δεν περιορίζεται στους μαθητές που ενδιαφέρονται να εισαχθούν σε κάποια πανεπιστημιακή σχολή. Στην πραγματικότητα έχει αποδειχθεί πολύτιμος οδηγός και για τις κάτωθι ομάδες:

α) Μαθητές που βρίσκονται σε ομάδες υψηλού ρίσκου λόγω μακροχρόνιας σχολικής δυσπροσαρμογής ή σχολικής διαρροής (πρόωρη διακοπή σχολικής φοίτησης).

β) Άνεργοι νέοι που ενδιαφέρονται για την επαγγελματική τους ένταξη

γ) Άνεργοι ενήλικες που ενδιαφέρονται για μια νέα επαγγελματική δραστηριότητα ή για την επαγγελματική τους επανένταξη

δ) Εργαζόμενοι ενήλικες που επιθυμούν αλλαγή επαγγελματικής καριέρας. Οι ραγδαίες αλλαγές στην τεχνολογία και οικονομία επιφέρουν αλλαγές στην σύγχρονη αγορά εργασίας, οδηγώντας συχνά τους εργαζόμενους να στραφούν σε μια νέα καριέρα.

ε) Νέοι και ενήλικες με ειδικές ανάγκες, προκειμένου να διεκδικήσουν μια θέση εργασίας μέσα σε ένα πλαίσιο ίσων ευκαιριών και δικαιωμάτων

στ) Άτομα προς συνταξιοδότηση, προκειμένου να γίνει ομαλή μετάβαση από την πλήρη απασχόληση στην πλήρη εργασιακή αποχή ή στην απόκτηση νέου ρόλου (π.χ. εθελοντική εργασία, μερική απασχόληση, εποχιακή εργασία, εναλλαγή περιόδων δραστηριότητας και ανάπαυσης).

Το ολοκληρωμένο πρόγραμμα του επαγγελματικού προσανατολισμού και συμβουλευτικής σταδιοδρομίας χορηγείται από πιστοποιημένους συμβούλους, συνήθως Ψυχολόγoυς με ειδίκευση στην Εργασιακή Ψυχολογία, έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα, απαιτούνται 4-5 δίωρες συνεδρίες κατά μέσο όρο και περιλαμβάνει τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος αξιολογείται η προσωπικότητα του ενδιαφερόμενου μέσω κατάλληλων και αξιόπιστων ψυχομετρικών εργαλείων (τεστ προσωπικότητας). Στο δεύτερο μέρος διερευνούνται οι ικανότητες, μέσω ποικίλων γραπτών δοκιμασιών και στο τρίτο μέρος διερευνούνται τα ενδιαφέροντα και οι προτιμήσεις του υποψηφίου μέσω αυτοσυμπληρούμενων ερωτηματολογίων και προσωπικής συνέντευξης.

Kατόπιν επεξεργασίας των δεδομένων που προκύπτουν από την προσωπική συνέντευξη, τα ερωτηματολόγια και τα ψυχομετρικά τεστ, συντάσσεται μια αναλυτική έκθεση η οποία γνωστοποιείται και συζητάται με τον ενδιαφερόμενο. Συνυπολογίζοντας, το προφίλ της προσωπικότητας του ενδιαφερόμενου, τις ικανότητες και τα ενδιαφέροντα του, ανακύπτουν κάποιες συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες που είναι σύντονες με το τελικό πόρισμα και προτείνονται ως οι πιο κατάλληλες επαγγελματικές επιλογές για τον ενδιαφερόμενο.

Τέλος, παρέχεται ειδική πληροφόρηση για την προοπτική του εκάστοτε προτεινόμενου επαγγέλματος στην αγορά εργασίας βάσει πρόσφατων ερευνητικών δεδομένων. Επαγγέλματα των οποίων οι προοπτικές είναι θετικές στην αγορά εργασίας προβλέπουν στο άμεσο μέλλον των επόμενων 5-10 ετών, περισσότερες κενές θέσεις εργασίας από τον αριθμό ατόμων που επιθυμούν και έχουν τα προσόντα να τις καταλάβουν.

Με δεδομένο ότι σε κάθε άνθρωπο δεν ταιριάζει μόνο ένα αλλά αρκετά διαφορετικά επαγγέλματα είναι προτιμότερο η τελική επιλογή του υποψήφιου να καλύπτει αμφότερα τα κριτήρια της καταλληλότητας και του προσωπικού ενδιαφέροντος, σε συνδυασμό με την θετική προοπτική του επαγγέλματος.

Η σωστή επιλογή επαγγέλματος επιτρέπει στο άτομο να αξιοποιεί τις κλίσεις του, τα ενδιαφέροντά του, αυξάνει τις πιθανότητες για μια επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα και βελτιώνει τις συνθήκες της ζωής σε προσωπικό, κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.